Zelf werk ik sinds een jaar of acht op een iMac van Apple. Toegegeven, als webdesigner hoort dat er een beetje bij. Maar er zijn ook zeker aanwijsbare redenen voor, zoals de grote, heldere schermen. OS X is het huidige besturingssysteem van Apple – net zoals Windows het besturingssysteem van Microsoft is – dat rond 2002 voor het eerst het leven zag. Begin 2014 verscheen versie 10.9, genaamd OS X Mavericks (versie 10.10, OS X Yosemite, verschijnt deze zomer). Net zoals zijn vijf voorgangers, geeft Mavericks mij gelukkig opnieuw weinig reden tot klagen.

Apple vs. Microsoft

Maar met elk besturingssysteem is er natuurlijk wel iets aan de hand. Hoewel ik OS X doorgaans iets gebruiksvriendelijker en zorgelozer vind dan Windows, is het bij lange na niet perfect. Verborgen sneltoetsen, ontbrekende functionaliteiten of functionaliteiten waar niemand op zit te wachten, ook Apple maakt zich er schuldig aan. Vooral het feit dat Apple zich sinds haar ontstaan zo sterk van Microsoft wil onderscheiden, zorgt nog wel eens voor problemen. 

Simpele handelingen zoals copy-pasten, worden opeens best verwarrend als je bijvoorbeeld beide systemen gebruikt. CTRL+C is Appeltje+C binnen OS X ('CMD' of 'Command' is de toets die door Mac-gebruikers liefkozend Appeltje wordt genoemd, omdat op die toets heel lang het Apple-symbool prijkte). In een browser de pagina verversen? Windows zegt F5, maar OS X dicteert Appeltje+R. Windows-gebruikers die overstappen op Apple hebben soms grote moeite om daar aan te wennen, en ook ik, als gebruiker van beide systemen, maak nog regelmatig een fout.

Een streepje op de e, René? 

Afhankelijk van de taal- en toetsenbordinstelling, typ je bijvoorbeeld op Windows een é door eerst ' – een apostrof – en daarna op E te drukken. Binnen OS X bereik ik hetzelfde door ALT (ook wel 'Option') + E, en dan nóg eens E te kiezen. Omdat de ALT-toets op een Apple-toetsenbord ongeveer op dezelfde plek zit als de Windows-toets op een regulier toetsenbord, open ik in bij het schrijven van mijn eigen naam in Windows regelmatig het startmenu. Best irritant, aangezien ik die fout keer op keer blijf maken.

Om ook anderen in mijn frustraties te laten delen (lees: om andere OS X-gebruikers het leven wat makkelijker te maken), volgt hieronder een lijst met nog meer handige 'tips and tricks'. Voor doorgewinterde Maccies is het misschien geen nieuwe kost, maar er zitten dingen tussen waar ik zelf pas na een jaar of zeven achter ben gekomen.

1) Leestekens maken

Veelgebruikte leestekens maak je in OS X met de volgende toetsencombinaties:

• à, è = ALT+` en gewenste letter (` is een accente grave, links van de Z)
• ä, ë, ï, ü = ALT+U en gewenste letter
• € = ALT+2
•  = ALT+SHIFT+K (Je weet maar nooit wanneer je dit nodig hebt!)
• Bekijk alle leestekens »

2) Bestanden verwijderen in Finder

Finder is de Verkenner van OS X. Binnen Windows-Verkenner een bestand verwijderen is simpelweg toetsen op Delete (DEL). Binnen Finder doet die toets echter niets. Ik ben dan ook gewend geraakt om rechts te klikken en te kiezen voor 'Verwijderen'. Maar Appeltje+BACKSPACE werkt ook prima (Fn+BACKSPACE op Bluetooth-toetsenborden).

3) Bestanden knippen en plakken in Finder

Ik heb het altijd raar gevonden dat 'knippen en plakken' in Finder leek te ontbreken. Als iets wel basisfunctionaliteit is... Naar Apple's reden, om het verwijderen en verplaatsen van bestanden moeilijker te maken, kan ik echter wel gissen: hoe minder er mis kan gaan op dit gebied, des te minder frustraties dit bij gebruikers oproept. Voorheen opende ik altijd twee Finder-vensters en sleepte ik een bestand van het ene venster naar het andere, terwijl ik Appeltje ingedrukt hield (zonder dit indrukken ben je alleen aan het kopiëren). Nu weet ik gelukkig beter. Binnen Windows is knippen en plakken het vertrouwde CTRL+X en CTRL-V. Binnen OS X is dat, zo blijkt, Appeltje+C (!) en vervolgens Appeltje+ALT+V.

4) Screenshots maken

Op Windows-toetsenborden is sinds jaar en dag al de vertrouwde 'Print screen'-toets te vinden. Op een Apple-toetsenbord ben ik die helaas nog nooit tegengekomen. Al jaren gebruik ik daarom Screenshot Plus (een zogenaamde dashboard-widget waarmee ik een screenshot automatisch kan exporteren naar een programma van mijn keuze). Er zijn echter ook enkele handige toetscombinaties om een momentopname van (een deel van) het computerscherm te maken. OS X zelf vertelt je dit overigens nergens. Dus dit is alleen maar wijsheid die je via andere Mac-gebruikers, of blogartikelen zoals deze, kunt achterhalen:

1. Gebruik SHIFT+Appeltje+3 om een schermafbeelding van het hele scherm te maken. De afbeelding wordt op het bureaublad bewaard.
2. Gebruik SHIFT+Appeltje+4 om een selectie als schermafbeelding op te slaan. Ook nu wordt de afbeelding op het buraublad opgeslagen.
3. Gebruik SHIFT+Appeltje+4 en toets daarna SPATIE om een specifiek venster vast te leggen. De cursor veranderd in een 'camera' en met die camera kan je elk venster dat open staat met je muis selecteren. De afbeelding wordt wederom op het bureaublad weggezet.
4. Als je één van de bovenstaande opties wilt uitvoeren, maar je zou liever de afbeelding direct willen plakken in een programma van je keuze (bijvoorbeeld Photoshop). Gebruik dan SHIFT+CTRL+Appeltje en dan 3 of 4 (of 4 en dan SPATIE). Open het programma en kies vervolgens voor Appeltje+V.

5) Snel even iets zoeken of openen (of uitrekenen)

Als je het jezelf eenmaal hebt aangeleerd, dan kan je nooit meer zonder: Appeltje+SPATIE opent een zoekveld in de rechter bovenhoek van het scherm. Via deze weg kan je supersnel een bestand of (minder vaak gebruikt) programma opzoeken. Maar ook iets uitrekenen kan op deze manier. Typ gewoon een rekensom in, en via de ingebouwde rekenmachine krijg je direct resultaat: 22*2=44, 22+2=24, 22-2=20, 22/2=11. Handig, toch?!

6) Taakbeheer op de Mac

Binnen Windows kent iedereen het welbekende 'Control Alt Delete' (leuk feitje: dat deze sneltoets bestaat, is eigenlijk een fout van Microsoft). Tegenwoordig opent deze toetsencombinatie een overzichtscherm met beheeropties, waaronder 'Taakbeheer'. Ook op Apple-computers bestaat een dergelijk en eigenlijk onmisbaar programma. Tover het zoekveld tevoorschijn met Appeltje+SPATIE, zoek op Activiteitenweergave – of 'Activity Monitor' – en voilà. 

Een iets snellere weg is de optie Appeltje+ALT+ESC. Je krijgt dan een klein overzichtje van alle actieve programma's en kunt deze naar wens geforceerd sluiten.

Ook is het mogelijk om in de menubalk rechts te klikken op een actief programma. Is het programma vastgelopen, dan kan je meteen 'Geforceerd afsluiten' kiezen. Is dat niet het geval, klik dan wederom rechts op het icoon en toets ALT in. In het keuzemenu wordt 'Afsluiten' dan in 'Geforceerd afsluiten' veranderd.

Appeltje Ananasje Perzikje Banaantje

Hopelijk heb ik met bovenstaande OS X-sneltoetsen en -tips het computerleven van sommige lezers kunnen veraangenamen. Als vormgever en 'user experience'-designer richt ik me dagelijks op de gebruiksvriendelijkheid van websites of web-applicaties die Qaraqter maakt. Ik denk dan ook graag na over hoe mensen hun computer, een website of zelfs huishoudelijke apparatuur gebruiken. 

Apple zou er wat mij betreft goed aan doen om al het bovenstaande niet zo binnen het besturingssysteem te verstoppen. Een 'Print screen'-knop op een toetsenbord, of een lastig te onthouden 'Appeltje Ananasje Perzikje Banaantje'-sneltoets? Knippen en plakken (CTRL+X, CTRL+V) of kopiëren en plakken (Appeltje+C, Appeltje+ALT+V)? Het laat zich eigenlijk niet zo moeilijk raden wat de normale computergebruiker uiteindelijk prettiger vind. Leren piano spelen, dat doe je bewust. Met een besturingssysteem leren omgaan, daar wil je liefst zo min mogelijk bij hoeven nadenken.